Azerbaycan Dini

Azerbaycan Dini

Azerbaycan dini, Azerbaycan’da genel olarak İslam dini hakimdir. Azerbaycan nüfusunun % 95’i İslam dinine inanmaktadır. Azerbaycan’da yaşayan nüfus içerisinde İslam dinini benimseyenlerin yanı sıra Putperestlik, Zerdüşlük, Hristiyanlık, İudaizm gibi dinleri benimseyenlerde bulunmaktadır. Azerbaycan’daki halkı Safeviler zamanında Şiileştirilmiştir.

1930 yılların başlarında dini bayramları ve günleri kutlamak yasaklanmıştır. Rusun zamanında birçok yasaklamaya gidilmiştir. Alkol almama Muharrem Ayı’nda adeta bir gelenek haline gelmiştir. Bu ayda aynı zamanda düğünde yapılmamaktadır. Bu ayda camilere gibi mersiyeler söyleyenler de bulunmaktadır.

Azerbaycan’ın tarihinde ve kültüründe din önemli bir rol oynamıştır. Sovyet döneminden önce insanların çoğu Müslüman inancına bağlıydı. Ancak SSCB’nin gerilemesi ile ülkede dini hoşgörü arttı. Bu, Bakü, Gence ve diğer şehirlerde kendi tapınakları ve ibadethaneleri olan dini toplulukların sayısında belirgindir. Azerbaycan’da Müslümanlar ve Hıristiyanlar eşit siyasi ve sosyal haklara sahiptir. Devlet çeşitli dini inançları korur ve destekler.

Dini inançlar her zaman Azerbaycan kültürünün ayrılmaz bir parçası olmuştur. İslam öncesi zamanlarda Azerbaycan’da Hristiyanlar ve Yahudiler yaşıyordu ve kutsal kitapları olan İncil ve Kuran-ı Kerim Azerice’ye çevrildi. Bugün bile birçok insan laik yaşam tarzlarına rağmen kendilerini inanan olarak tanımlıyor. Örneğin, Noel Azerbaycan’da çok popüler. Ülkenin kendine özgü Noel süsleri, şarkıları ve Azerbaycan’a özgü gelenekleri var. Bunlar arasında çobanlar, bir çoban evinin üzerinde bir yıldız ve hayvanlarla birlikte bir yemlikte bir çocuk olarak Mesih bulunur. Dinin Azerbaycan’ın tarihinde ve kültüründe önemli bir rol oynadığı açıktır.

Bugün, Müslümanlar ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 75 ila 80’ini oluşturuyor ve bu da onu Güney Kafkasya bölgesindeki Müslüman çoğunlukta ülkelerden biri yapıyor. Bu dine bağlı olanlar, Sünnilik, Şiilik, Alevilik ve Vahhabilik gibi farklı düşünce okullarını takip ederler. Ayrıca Ahmediler, Bahailer, Hindular, Budistler, Vodun ve Şangoizm de dahil olmak üzere Afrika dinlerinin mensupları -hiç bir dine sahip olmayan- ve köklerini İtalya’nın Katolik azınlıklarına kadar takip eden Katolikler de var. Bakü’de Rusya ile dini zeminde diplomatik ilişkilerini sürdüren Rus Ortodoks Hıristiyan kiliseleri bile var; iki ülke bir Ortodoks Hıristiyan nüfusu paylaşıyor.

Rus Baselm Dini Araştırmalar Merkezi tarafından 2010 yılında yapılan bir ankete göre, Azerbaycan nüfusunun yüzde 19’u Müslüman, yüzde 58’i Katolik ve Rum vb. Ortodoks Hıristiyan mezhepleri, yüzde 8’i Ateist/Agnostik/Dinsiz vb. %2 Protestan vb., %0,5 Yehova’nın Şahitleri vb., %0,5 Yahudi vb., %0 Diğer Mezhepler vb., %0 farklı Müslüman mezheplerin Üyeleri vb., %0 farklı Protestan mezheplerinin üyeleri vb. ., %0 diğer Hıristiyan mezheplerine mensup vb., %0 Müslüman olarak herhangi bir mezhebe mensup olmayan vs.. Yaklaşık 10 milyon Müslüman, Azerbaycan’ın toplam nüfusunun yaklaşık %75’ini oluşturmaktadır; 10 milyon diğer Müslüman, son on yılda kırsal kesimden kentsel alanlara göç nedeniyle Bakü dışında ikamet ediyor.

Azerbaycan’da Hristiyanlar ve Müslümanlar arasındaki ilişki uyumludur; Azerbaycan’da tüm dinlere eşit haklar tanıyan mevcut hukuk sisteminde her iki din de Hanefi liderliğinde birbirleriyle barış içinde bir arada yaşıyor. Kanun, hem devlet düzeyinde hem de bireysel vatandaşlar düzeyinde din özgürlüklerini korur; Bu, Bakü’de kaç tane kilise (en az 10) olduğuyla karşılaştırıldığında (en az 9) kaç tane cami olduğuyla açıkça görülmektedir. Her iki toplum da karşılıklı saygı, hoşgörü ve inançla birlikte çalışır. Cemaatler ve kiliseler aracılığıyla dini görüşlerini ülke geneline yayarak Azerbaycan kültürünün şekillenmesine yardımcı olmuşlardır.

2012 istatistiklerine göre, Bakü genelinde faaliyet gösteren 205 Hint restoranı varken, çoğunluğu Türk mutfağının yanı sıra mantı (tavuk köftesi) ve kuzu veya koyun etinden yapılan kebaplar gibi bazı Azerbaycan yemek geleneklerini de taşıyan 700 geleneksel restoran var. Rusya, Ukrayna, Moldova ve Gürcistan gibi BDT ülkelerinden gelen turistler arasında popüler olan bu uluslararası mutfaklara ek olarak, shashlyk (et ve sebze yahnisi) veya Gollito misto (dana tartarına benzer) gibi Gürcü yemekleri gibi yerel favoriler de var. Çok kültürlü yapısı nedeniyle Azerbaycan kültürü içinde çok çeşitli dini inançlar gelişir; Bu, B boyunca kaç tane tapınağın var olduğuyla açıkça görülmektedir.

Ramazan Ayı, Kadir Gecesi

Ramazan ortasında Kadir gecesi 4 gün olarak kutlanmaktadır. Bu gecelerde 2 rekat namaz kılma ve hutbe okuma adet haline gelmiştir. Aynı zamanda bu günlerde sahur vaktine kadar camiler açık kalıyordu. Kuran-ı Kerim en başta okunan kitaplar arasında yer alıyor ve çoğu zaman bu kitaptan dua okunurken herkes ayağa kalkıyor. Sünnet ve kurban kesme gelenekleri devam etmektedir. Hac için uçak kaldırılmaktadır. Cami sayısı çok azdır ve camilerde hoparlör bulunmamaktadır.

Eviniz camiye yakın ise ezan sesini duyabilme ihtimaliniz bulunmaktadır. Aynı zamanda ezan makamsız yani düz bir şekilde okunmaktadır. Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de sinagog, Ortodoks ve Katolik kiliseleri bulunmaktadır. Aynı zamanda Bakü’de tamamının Yahudi olduğu kişilerden oluşan Kırmızı Kasaba denilen bir kasaba bulunmaktadır. Azerbaycan din bakımından her ülkede olduğu gibi kendi dinini benimsemiş birçok kişinin yer aldığı ama genelinin İslam dinine mensup kişilerden oluştuğu bir ülkedir.

Din, Azerbaycan toplumunda ve kültüründe merkezi bir role sahiptir. Azerbaycan’da Müslümanlar, Doğu Ortodoks Hıristiyanları, Yahudiler ve Bahailer dahil olmak üzere birçok dini grup var. Her grup en az bir dini uygular ve kendi gelenekleri ve ritüelleri vardır. Ayrıca, çoğu Azerbaycan vatandaşının dinle güçlü bir bağı vardır. Farklı dinlere mensupturlar ve dinden etkilenen zengin kültürel geleneklere sahiptirler.

Din, yüzyıllar boyunca Azerbaycan tarihinde hayati bir rol oynamıştır. Ülkenin cumhurbaşkanları bağımsızlıktan bu yana dini liderler olmuştur. Örneğin, İlham Aliyev 2003’ten beri Müslüman nüfusun başıdır. Ülkesinde son derece etkili bir dini şahsiyettir ve dini için büyük inşaat projelerini denetlemiştir. Öte yandan Abulfaz Elçibey, İslamcı bir politikacı olmadan önce bir Doğu Ortodoks Hristiyanıydı. Azerbaycan’da toplumu şekillendirmek için din kullanılır; cumhurbaşkanını destekler ve insanların ahlaki değerlerini şekillendirir. Her ne kadar Hristiyan olmasa da, çoğu Azerbaycan hükümeti diğer dinlerin yanı sıra Hristiyanlığı da desteklemektedir.

Dinin etkisi özellikle kültürel geleneklerde belirgindir. Örneğin Müslümanlar Ramazan’ı bayram, dua ve şiirle kutlarlar. Ayrıca Noel’i ‘zohra khoroba’ olarak bilinen tatilin kendi versiyonlarıyla kutlarlar. Yılın bu zamanında çoğu Azerbaycan evinde Noel süsleri görülür. Ayrıca Paskalya, evin etrafındaki saksılara şekerle doldurulmuş yumurtalar serilerek kutlanır. Bu kutlamalar Müslüman gelenekleri ile Hıristiyan geleneklerini bir araya getirerek dinin Azerbaycanlılar için ne kadar önemli olduğunu vurguluyor.

Geçmişte milletler arasındaki düşmanlıklara rağmen, şimdi Azerbaycan’da dini çeşitlilik artıyor. 1991 yılında komünizm sona erdikten sonra, komşu ülkelerden bazı dini azınlıklar yeni fırsatlardan yararlanmak için Azerbaycan’a taşındı. Nüfus arasındaki bu artan dini çeşitlilik, Azerbaycan vatandaşları arasında bu yeni inançlara karşı daha fazla hoşgörüye yol açtı. Ayrıca, birçok yabancı dinin Bakü’de merkezi vardır, böylece herkes inancını istediği yerde yaşayabilir. Diğer ülkelerden – özellikle Müslüman ülkelerden – mühtediler de daha iyi bir yaşam için Azerbaycan’a geliyor. Bütün bu faktörler, nüfus arasında dini çeşitliliğin artmasına neden oldu.